سیستم های کمک ناوبری هواپیما

سیستم های کمک ناوبری هواپیما /  سیستم VOR (VHF Omni Range) : سیستم VOR یک سیستم کمک ناوبری است که جهت نشان دادن سمت پرواز به سوی یک ایستگاه زمینی و ناوبری بین مسیر ها استفاده میشود. سیگنال ها با فرکانس کم و متوسط تحت تاثیر بارهای استاتیک جو و تخلیه های الکتریکی و اثرات شب قرار میگیرند ولی از خواص ناوبری با امواج رادیویی VHF ،ایمن بودن این امواج در مقابل اثرات جوی می باشد هدف از سیستم VOR به قرار زیر است :

الف- فراهم نمودن وسیله ای جهت تعیین موقعیت هواپیما نسبت به ایستگاه های زمینی VOR

ب- فراهم نمودن مسیر اصلی پرواز به سمت ایستگاه VOR دیگر.

موقعیت هواپیما بر اساس واقع شدن هواپیما بر روی شعاعی از شعاع های امواج همه جانبه قابل درجه بندی که از ایستگاه زمینی VOR ساطع میشوند،مشخص میشود. ایستگاه های VOR روی نمودار های هوانوردی و راهنما های فرودگاه ها مشخص میباشند. جهت تعیین درجه شعاعی که هواپیما بر روی آن واقع میگردد ،از اختلاف فاز بین سیگنال هایی که از ایستگاه زمینی تولید میشود، استفاده می نمایند.

هواپیمایی که بر روی شعاع با درجه 80 قرار گیرد بدین معنی است که راستای هواپیما نسبت به راستای شمال مغناطیسی تحت این زاویه است. اگر هواپیما بر روی شعاع 210 واقع شود بدین معنی است که هواپیما تحت زاویه 30 از ایستگاه زمینی VOR دور میشود و واقع شدن بر روی شعاع 30 به معنی نزدیک شدن تحت همین زاویه به ایستگاه مربوطه است. شعاع گریز از مرکز به Radial و جانب به مرکز Bearing نامیده میشوند در واقع راستای R(210) با B(30) یکی میباشد ولی R(210) به معنای دور شدن در همان راستا از مرکز و B(30) بمعنای نزدیک شدن به مرکز میباشد.

هنگامی که هواپیما بطور مستقیم در حال پرواز بالای یک ایستگاه VOR میباشد پرچم نشاندهنده (>) از حالت TO(>*) به حالت FROM (<*) تغییر وضعیت میدهد وسیله انحراف از وضعیت تعادل به نوسان می افتد یا به اصطلاح حالت عصبی پیدا می نماید و این علایم مبین این موضوع است که هواپیما نزدیک و در حال عبور از ایستگاه میباشد.

سیستم DME (Distance Measuring Equipment) سیستم DME وسیله ای است که فاصله هواپیما را از یک ایستگاه زمینی اندازه گیری می نماید.جهت دقت و اطمینان بیشتر در DME بر خلاف سیستم رادار که از مکانیزم ارسال امواج و انعکاس آنها بعد از بر خورد به مانع استفاده میشود،عمل انتقال امواج دو طرفه بوده بدین معنی که هم هواپیما و هم ایستگاه زمینی مبادرت به ارسال امواج می نمایند. مدت زمان کل دریافت امواج رادیویی از هواپیما به ایستگاه زمینی و بالعکس اندازه گیری میشود از زمان کل، زمان تاخیر کم شده و نتیجه بر عدد 2 تقسیم میشود .از روی زمان بدست آمده میتوان فاصله هوایی بین هواپیما و ایستگاه را محاسبه نمود و با فاصله به دست آمده و ارتفاع هواپیما،فاصله زمینی قابل محاسبه می باشد.

سیستم های کمک ناوبری ناوبری انواع گوناگون داره شما می تونید با استفاده از دستگاه های کمک ناوبری اعم از VOR-NDB-DME به سمت تقطه مورد نظر حرکت کنید اما در کل ناوبری به چند دسته تقسیم می شه که من چند مورد رو در این جا با اجازه دوستان ذکر می کنم. ساده ترین وسیله جهت یابی قطب نمای مغناطیسی است. MAGNETIC COMPASS جهت یابی خود کار،این سامانه با استفاده از سیگنال ارسالی از ایستگاه های زمینی می تواند جهت ایستگاه فرستنده را مشخص کند که از آن جهت ناوبری استفاده می گردد. ADF Automatic Direction Finder ناوبری با سامانه VOR یکی از سامانه هایی که جهت ناوبری استفاده میشود که به آن VHF NAV نیز گفته می شود.

اطلاعات این سامانه را می توان در دو نشان دهنده HSI و RMI مشاهده نمود. DME Distance Measuring Equipment یکی دیگر از سامانه هایی است که در ناوبری کاربرد داشته و با استفاده از سیگنالهایی که از ایستگاه زمینی مربوطه به گیرنده آن می رسد فاصله هواپیما تا فرودگاه مورد نظر را اندازه گیری و نشان می دهد. ناوبری SATELLITE NAVIGATION اولین سیستم که بیشتر جنبه نظامی داشت و در دهه 60 مورد استفاده قرار گرفت سیستم NAVSTAR آمریکایی بود که بعد ها به GPS معروف شد و هم اکنون ناوبری جهانی را عهده دار است. پس از آن GLONASS روسی بود که با توجه به فروپاشی شوروی عملیات راه اندازه آن متوقف شد اما هم اکنون با مشارکت هند در دست تکمیل است.