حتما بارها شنیده اید که در مدل زمین تخت آسمان جامدی وجود دارد که زمین را احاطه کرده است. فرمامنت (Firmament) یا گنبد آسمان تقریباً در تمامی کتب مقدس نام برده شده. به نظر میرسد این جسم جامد که به عنوان آسمان معرفی شده حقیقتاً باید وجود داشته باشد چرا که در کتب هدایت بشریت از جمله قرآن که معتبر ترینِ آن کتب می باشد به آن اشاره شده. قرآن حدود ۳۰۰ بار کلمه آسمان ( سَمَآء ) را تکرار کرده است. به ما از دوران کودکی این را گفته اند که بر فراز سرمان لایه های مختلفی از جو و پس از آن فضای لایتناهی وجود دارد و بشر میتواند پای خود را فراتر از زمین و آسمان بگذارد. اما قرآن چیز دیگری میگوید و سرنخ هایی درباره آسمان جامد و استوار به ما میدهد که بر فرازمان قرار دارد و اجازه خروج به هیچ بشری را نمیدهد.
در مورد واژهٔ سماء
در زبان اکدی واژهٔ «eberu» هم به معنی آسمان بکار می رود و هم به معنی دریا! این نشان می دهد که در نزد مردمان تمدن اکد، آسمان و دریا به یک معنا بود و آنان آسمان را به مثابه دریایی می دیدند. همچنین در زبان اکدی برای کلمه آب واژهٔ «aburru» به کار می رود. که کاملاً مشخص است با واژه «eberu= آسمان، آب» پیوند دارد. اما حال به برسی واژهٔ سماء در زبان و ادبیات عربی می پردازیم. برای این بررسی ابتدا واژهٔ آسمان را در زبان عبری که هم خانواده زبان عربی و از مجموعه زبان های سامی است بررسی می نماییم.
امپراطوری اکد نخستین امپراطوری شناخته شده در جهان بود.اَکِدیان (۲۵۰۰–۲۳۰۰ پ. م) قومی سامی‌نژاد بود که در شمال خاک میانرودان و در حوالی موصل و کرکوک کنونی، می‌زیست. این قوم ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد در نزاع با سومریان پیروز شدند. در دوره حکومت پادشاهی به نام سارگون از سال ۲۳۳۴ پ. م تسلط خود را از کرمانشاهان تا شام و دریای مدیترانه گسترش دادند.
در ادبیات عبری به آسمان 👈 «שמים = شمیم، shemaim» می گویند. به ساختار کلمه نگاه می نماییم و آن را با معادل عربی خویش سماء مقایسه می کنیم! اگر دقت نمایید واک «ש =ش=۳۰۰» به واک «س» تبدیل شده است ! این تبدیل بسیار معمول است. زبان آموزان عبری یاد گرفته اند که در زبان عبری اگر نقطهٔ ש در بالا و سمت چپ باشد. حرف «ש» س خوانده می شود. همچنین بعضی لغات عبری نظیر «שלום =شالوم» در ادبیات عبری به شکل «سلام» در ادبیات عربی تغییر یافته است. در نتیجه واک «ש=ش» در زبان عبری به واک «س» در عربی تبدیل می شود.حال به جزء دوم تغییر واژهٔ שמים و سماء نگاه می نماییم. در جزء دوم «מים= maim =آب» در عبری به «ماء= آب» تبدیل شده است. ضمن اینکه מים میم حرف سیزدهم ادبیات عبری و عربی می باشد که ارزش عددی آن ۴۰ می باشد.
بنابراین واژهٔ שמים در زبان عبری را می توانیم اینگونه بنویسیم :👇
ש+מים
و در عربی می توانیم آن را اینگونه بنویسیم : 👇
س+ماء
بنابراین می توانیم دریابیم که السماء به معنای مکانی است که در آن آب وجود دارد. شاید این مسئله برای خوانندگان عجیب به نظر آید. اما مثال های دیگری نیز از چنین روش زبان شناسانه ای وجود دارد.
به واژهٔ «לב=lev» در ادبیات عبری توجه نمایید. این واژه در زبان عبری معنای قلب می دهد. می دانیم که حرف «ב=ب» در ادبیات عبری گاه به صورت «و» تلفظ می شود. اما صورت اولیه این حرف همان «ب» است. حال اگر «לב=lev» را لب تلفظ نماییم. آنگاه واژه قلب با لب تنها تفاوتش در وجود یک حرف «ق» است. حال «ق» چگونه حرفی است؟
«ق» علاوه بر اینکه کوه معروفی است که در احادیث اسلامی و اساطیر دور زمین را به ماند کمربندی فرا گرفته است. حرفی است که با قدرت (قادر، مقتدر) و قوت(قوی) بودن ارتباط دارد.
بنابراین چسبیدن آن به ابتدای کلمه ای نظیر «لب» هم نشان از عمل مداوم این عضو (قلب) می باشد. و هم نشان از قدرت این عضله دارد. و هم از آن جنبه که قاف (کمربند) است برای محافظت از قلوب مومنین به «لب» اضافه شده است. اما چرا «ש=ش» در ابتدای کلمه آمده است؟ پاسخ این سوال را به درستی نمی دانیم. اما می دانیم که در ادبیات عبرانی حرف ש با زبر بینه «שין=شین» خوانده می شود . و «שין=شین» در ادبیات عبری به معنای دندان است.
آیه زیر مورد بالا را تایید میکند:
فَفَتَحْنَا أَبْوَابَ السَّمَاءِ بِمَاءٍ مُنْهَمِرٍ ﴿۱۱﴾
پس درهاى آسمان را به آبى ريزان گشوديم (سوره قمر آیه ۱۱)
به در های آسمان اشاره شده (أَبْوَابَ السَّمَاءِ) که پس از باز شدن آبی شدید و ریزان راهی زمین شد. (طوفان نوح)
تا اینجا این را به خاطر بسپارید.
عرش آسمانی
إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ ﴿۲۵۵﴾
كرسى او آسمانها و زمين را در بر گرفته و نگهدارى آنها بر او دشوار نيست و اوست والاى بزرگ (سوره بقره آیه ۲۵۵)
إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ يَطْلُبُهُ حَثِيثًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۵۴﴾
در حقيقت پروردگار شما آن خدايى است كه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد سپس بر عرش [جهاندارى] استيلا يافت روز را به شب كه شتابان آن را مى طلبد مى پوشاند و [نيز] خورشيد و ماه و ستارگان را كه به فرمان او رام شده اند [پديد آورد] آگاه باش كه [عالم] خلق و امر از آن اوست فرخنده خدايى است پروردگار جهانيان (سوره اعراف آیه ۵۴)
وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ وَكَانَ عَرْشُهُ عَلَى الْمَاءِ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَلَئِنْ قُلْتَ إِنَّكُمْ مَبْعُوثُونَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَيَقُولَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۷﴾
و اوست كسى كه آسمانها و زمين را در شش هنگام آفريد و عرش او بر آب بود تا شما را بيازمايد كه كدام يك نيكوكارتريد و اگر بگويى شما پس از مرگ برانگيخته خواهيد شد قطعا كسانى كه كافر شده اند خواهند گفت اين [ادعا] جز سحرى آشكار نيست (سوره هود آیه ۷)
اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ ﴿۲﴾
خدا [همان] كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برافراشت آنگاه بر عرش استيلا يافت و خورشيد و ماه را رام گردانيد هر كدام براى مدتى معين به سير خود ادامه مى دهند [خداوند] در كار [آفرينش] تدبير مى كند و آيات [خود] را به روشنى بيان مى نمايد اميد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين حاصل كنيد (سوره رعد آیه ۲)
قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ السَّبْعِ وَرَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ ﴿۸۶﴾
بگو پروردگار آسمانهاى هفتگانه و پروردگار عرش بزرگ كيست (سوره المومنون آیه ۸۶)
و همچنین در آیات بسیار دیگری مانند این آیات: ۱۵ سوره بروج-۴ سوره حدید- ۸۲ سوره الزخرف-۷۵ سوره زمر-۴ سوره سجده- ۲۶ سوره نمل- ۵۹ سوره فرقان و… به عرش پس از آسمان ها اشاره شده است که نشان دهنده وجود عرش بر فراز آسمان هاست. همچنین به عرش بر آب نیز دقت کنید.
اما سازمان های فضایی ای مانند ناسا و یا دیگر سازمان های فضایی درحال القای طرز فکر دیگری به ما هستند. آن ها ادعا میکنند انسان و حتی حیوانات را فراتر از آسمان زمین ارسال کرده اند. در واقع این طرز فکر که مدل کروی به آن وابسته است بطور کامل میتواند یک انسان را تبدیل به آتئیست (بی خدا) کند.
آسمان قدرتمند و مستحکم
یوسف علی یکی از مترجمان است که ترجیج داده از کلمه آسمان (heaven) بجای کلمه فرمامنت یا گنبد آسمان (firmament) در قرآن استفاده کند. او از کلمه heaven در آیه زیر استفاده کرده است:
And the heaven He has raised high, and He has set up the Balance, in order that you may not transgress the balance ۵۵:۷-۸
آیه فوق اشاره میکند که خداوند آسمان را بلند و رفیع آفرید و به گونه ای بالانس، تعادل یا میزان را تنظیم کرد که بشر نتواند از آن سرپیچی کند یا فراتر از آن برود.
👇
وَالسَّمَاءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ ﴿۷﴾
و آسمان را برافراشت و میزان (ترازو) را گذاشت (۷)
أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ ﴿۸﴾
تا مبادا از اندازه درگذريد (۸)
(آیه ۷-۸ سوره الرحمان)
با توجه به آیه بالا (جدا از بحث علمی و دلایل علمی برای رد ادعای ناسا و دیگر سازمان های فضایی)، میتوان این نتیجه را گرفت که انسان نمیتواند فراتر از السَّمَاءَ برود و یک حد و میزانی معین و مشخص وجود دارد.
کلمه تَطْغَوْا را که در آیه بالا استفاده شده در ذهن داشته باشید. این کلمه میتواند به معنای فتح کردن، گریز، گذر یا تجاوز از حد باشد. در آیه زیر خداوند میفرمایند که آسمان را با قدرت بنا کردیم:
وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ ﴿۴۷﴾
و آسمان را به قدرت خود برافراشتيم و بى گمان ما وسعت دهنده به رزق و روزی هستیم (آیه ۴۷ سوره الذاریات)
وَبَنَيْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعًا شِدَادًا ﴿۱۲﴾
و بر فراز شما هفت [آسمان] استوار بنا كرديم (سوره النبا آیه ۱۲)
در آیه ۱۲ سوره النبا، کلمه ای که برای قدرت استفاده شده شِدَادًا است که میتواند به معنای شدید، قدرتمند و سخت نیز باشد. مثال خوبی که برای این کلمه میتوان آورد آیه ۸۸ سوره یونس است:
وَقَالَ مُوسَى رَبَّنَا إِنَّكَ آتَيْتَ فِرْعَوْنَ وَمَلَأَهُ زِينَةً وَأَمْوَالًا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّوا عَنْ سَبِيلِكَ رَبَّنَا اطْمِسْ عَلَى أَمْوَالِهِمْ وَاشْدُدْ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُوا حَتَّى يَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ ﴿۸۸﴾
و موسى گفت پروردگارا تو به فرعون و اشرافش در زندگى دنيا زيور و اموال داده اى پروردگارا تا [خلق را] از راه تو گمراه كنند پروردگارا اموالشان را نابود كن و دلشان را سخت گردان كه ايمان نياورند تا عذاب دردناك را ببينند (۸۸)
بنابراین این میتواند به معنای سخت و مستحکم بودن فرمامنت یا گنبد آسمان ( آسمان جامد) نیز باشد.
توجه: آیه ۴۷ سوره الذاریات نظریه انبساط جهان را نشان نمیدهد. چرا که این تنها یک فرضیه بوده که از نظر علمی اشکالاتی نیز دارد و یک حقیقت محض نمی باشد. در این آیه گفته نشده که خداوند همواره آسمان را میگستراند بلکه گفته شده خداوند گستراننده آسمان است یا به نحوی گستراننده است (آسمان و زمین)
هفت آسمان
قرآن به ما درباره هفت آسمان و البته هفت زمین میگوید. در آیه زیر ترجمه یوسف علی (Yusuf Ali) میخوانیم:
Allah is He Who created seven Firmaments and of the earth a similar number. Through the midst of them (all) descends His Command: that ye may know that Allah has power over all things, and that Allah comprehends, all things in (His) Knowledge Quran, 65:12
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا﴿۱۲﴾
خدا همان كسى است كه هفت آسمان و همانند آنها هفت زمين آفريد فرمان [خدا] در ميان آنها فرود مى آيد تا بدانيد كه خدا بر هر چيزى تواناست و به راستى دانش وى هر چيزى را در بر گرفته است (سوره طلاق آیه ۱۲)
بنابراین طبق آیه فوق هفت آسمان و هفت زمین وجود دارد. مفسران معمولا سعی در توجیه اینگونه آیات دارند. به عنوان مثال آنان هفت آسمان را به هفت لایه جو ارتباط میدهند که این نیز کاملا نادرست و دور از عقل است.
سقف آسمان
در آیه زیر خداوند آسمان را با کلمه بِنَاءً توصیف میکند:
الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِرَاشًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ فَلَا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْدَادًا وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ﴿۲۲﴾
همان [خدايى] كه زمين را براى شما فرشى گسترده و آسمان را بنايى افراشته قرار داد و از آسمان آبى فرود آورد و بدان از ميوه ها رزقى براى شما بيرون آورد پس براى خدا همتايانى قرار ندهيد در حالى كه خود میدانید (سوره بقره آیه ۲۲)
در آیه بالا خداوند اشاره کرد که آسمان یک بنا است. آیه مشابه دیگری نیز وجود دارد:
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ قَرَارًا وَالسَّمَاءَ بِنَاءً وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ فَتَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۶۴﴾
خدا [همان] كسى است كه زمين را براى شما قرارگاه ساخت و آسمان را بنايى [گردانيد] و شما را صورتگرى كرد و صورتهاى شما را نيكو نمود و از چيزهاى پاكيزه به شما روزى داد اين است خدا پروردگار شما بلندمرتبه و بزرگ است خدا پروردگار جهانيان (سوره غافر آیه ۶۴)
نکته جالب دیگر درباره آیه ۲۲ سوره بقره که در بالا خواندید این است که خداوند فرمود: وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً
ترجمه:از آسمان آبی فرستاد
در آیه بالا اشاره نشده که از ابر ها آب نازل شد بلکه مستفیم اشاره شده که آب از السماء نازل شده است. السماء-فرمامنت-آسمان و… در آیات بسیار دیگری از قرآن نیز به نازل شدن آب مستقیم از السماء اشاره شده است.
در آیه ۲۱ سوره کهف خداوند میفرماید:
وَكَذَلِكَ أَعْثَرْنَا عَلَيْهِمْ لِيَعْلَمُوا أَنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَأَنَّ السَّاعَةَ لَا رَيْبَ فِيهَا إِذْ يَتَنَازَعُونَ بَيْنَهُمْ أَمْرَهُمْ فَقَالُوا ابْنُوا عَلَيْهِمْ بُنْيَانًا رَبُّهُمْ أَعْلَمُ بِهِمْ قَالَ الَّذِينَ غَلَبُوا عَلَى أَمْرِهِمْ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيْهِمْ مَسْجِدًا ﴿۲۱﴾
و بدين گونه [مردم آن ديار را] بر حالشان آگاه ساختيم تا بدانند كه وعده خدا راست است و [در فرا رسيدن] قيامت هيچ شكى نيست هنگامى كه ميان خود در كارشان با يكديگر نزاع میکردند پس [عده اى] گفتند بر روى آنها ساختمانى بنا كنيد پروردگارشان به [حال] آنان داناتر است [سرانجام] كسانى كه بر كارشان غلبه يافتند گفتند حتما بر ايشان معبدى بنا خواهيم كرد (۲۱)
در اینجا نیز بُنْيَانًا به معنای ساختن یا بنا کردن یک جسم (ساختمان) است. درواقع کلمه بنا برای اجسام جامد بکار میرود. نکته جالب دیگر این است که در قرآن سَقْفًا برای آسمان استفاده شده است که به معنای یک سقف یا سایبان است:
وَالسَّقْفِ الْمَرْفُوعِ ﴿۵﴾
سوگند به بام بلند [آسمان] (سوره الطور آیه ۵)
وَجَعَلْنَا السَّمَاءَ سَقْفًا مَحْفُوظًا وَهُمْ عَنْ آيَاتِهَا مُعْرِضُونَ ﴿۳۲﴾
و آسمان را سقفى محفوظ قرار داديم و[لى] آنان از [مطالعه در] نشانه هاى آن اعراض مى كنند (سوره انبیا آیه ۳۲)
این ریشه سه حرفی (س ق ف) ۴ بار در قرآن به عنوان اسم استفاده شده است (سَقْف) و در همه موارد به معنی سقف یا سایبان است. آیه زیر این را به خوبی نشان میدهد:
قَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَأَتَى اللَّهُ بُنْيَانَهُمْ مِنَ الْقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيْهِمُ السَّقْفُ مِنْ فَوْقِهِمْ وَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَيْثُ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۲۶﴾
پيش از آنان كسانى بودند كه مكر كردند و[لى] خدا از پايه بر بنيانشان زد درنتيجه از بالاى سرشان سقف بر آنان فرو ريخت و از آنجا كه حدس نمى زدند عذاب به سراغشان آمد (سوره النحل آیه ۲۶)
همچنین آیه زیر:
وَلَوْلَا أَنْ يَكُونَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً لَجَعَلْنَا لِمَنْ يَكْفُرُ بِالرَّحْمَنِ لِبُيُوتِهِمْ سُقُفًا مِنْ فِضَّةٍ وَمَعَارِجَ عَلَيْهَا يَظْهَرُونَ ﴿۳۳﴾
و اگر نه آن بود كه [همه] مردم [در انكار خدا] امتى واحد گردند قطعا براى خانه هاى آنان كه به [خداى] رحمان كفر مى ورزيدند سقفها و نردبانهايى از نقره كه بر آنها بالا روند قرار مى داديم (سوره الزخرف آیه ۳۳)
بنابراین به نظر شما منظور از سقف آسمان چه بوده است؟ برای آسمان از سقف استفاده شده که به معنای سقف جامد و محکم است بنابراین در آیات فوق نیز میتوان نتیجه گرفت توصیف سقف مانند بودن آسمان نشان از سایبان بودن و مستحکم بودن آن دارد.
ابوریحان بیرونی در بخشی از کتاب خویش به معنای السماء میپردازد:
سماء چیست؟
“این نام به عربی بر آن چیز افتد که زبر تو باشد و بر تو سایه کند چون ابر، و چون بام خانه. ولکن مطلق نبود، که بدان چیز منسوب کرده بود! و چون بچیزی منسوب نبود نام عالم بود و آن فلک است که گفتیم و پارسیان آن را آسمان نام کردند یعنی مانند آس از جهت حرکت کردن آن.”
-برگرفته از کتاب التفهیم نوشته ابوریحان بیرونی-
شکافته شدن آسمان
در قرآن بار ها شکسته و باز شدن آسمان ( و حتی فرو ریختن آن) ذکر شده (به عنوان حادثه ای عظیم در قیامت) که در زیر چند آیه را در این مورد میخوانید:
تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَالْمَلَائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلَا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿۵﴾
چيزى نمانده كه آسمانها از فرازشان بشكافند و [حال آنكه] فرشتگان به سپاس پروردگارشان تسبيح مى گويند و براى كسانى كه در زمين هستند آمرزش مى طلبند آگاه باش در حقيقت خداست كه آمرزنده مهربان است (سوره الشوری آیه ۵)
کلمه يَتَفَطَّرْنَ به معنای شکافته شدن یا از هم گسیختن است. مثال های دیگر:
تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْهُ وَتَنْشَقُّ الْأَرْضُ وَتَخِرُّ الْجِبَالُ هَدًّا ﴿۹۰﴾
چيزى نمانده است كه آسمانها از اين [سخن] بشكافند و زمين چاك خورد و كوهها به شدت فرو ريزند (سوره مریم آیه ۹۰)
إِذَا السَّمَاءُ انْفَطَرَتْ ﴿۱﴾
آنگاه كه آسمان زهم بشكافد (سوره الإنفطار آیه ۱)
وَإِذَا الْكَوَاكِبُ انْتَثَرَتْ ﴿۲﴾
و آنگاه كه اختران پراكنده شوند (سوره الإنفطار آیه ۲)
السَّمَاءُ مُنْفَطِرٌ بِهِ كَانَ وَعْدُهُ مَفْعُولًا ﴿۱۸﴾
آسمان از [بيم] آن [روز] در هم شكافد وعده او انجام يافتنى است (۱۸)
در تمامی آیات بالا از کلمه شکافتن و هم گسیتخته شدن استفاده شده است که این نیز بار دیگر جامد بودن آسمان (السماء) را میرساند. آیات دیگری وجود دارند که شکافتن آسمان را توصیف میکنند و از کلمات دیگری مانند تَشَقَّقُ استفاده شده است:
وَيَوْمَ تَشَقَّقُ السَّمَاءُ بِالْغَمَامِ وَنُزِّلَ الْمَلَائِكَةُ تَنْزِيلًا ﴿۲۵﴾
و روزى كه آسمان با ابرى سپيد از هم مى شكافد و فرشتگان نزول يابند (سوره فرقان آیه ۲۵)
و همچنین آیات زیر:
فَإِذَا انْشَقَّتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ وَرْدَةً كَالدِّهَانِ ﴿۳۷﴾
پس آنگاه كه آسمان از هم شكافد و چون چرم گلگون گردد (سوره الرحمن آیه ۳۷)
وَإِذَا السَّمَاءُ كُشِطَتْ ﴿۱۱﴾
و آنگاه كه آسمان زجا كنده شود (سوره التکویر آیه ۱۱)
يَوْمَ تَمُورُ السَّمَاءُ مَوْرًا ﴿۹﴾
روزى كه آسمان سخت به جنبش افتد (سوره الطور آیه ۹)
َإِنْ يَرَوْا كِسْفًا مِنَ السَّمَاءِ سَاقِطًا يَقُولُوا سَحَابٌ مَرْكُومٌ ﴿۴۴﴾
و اگر پاره سنگى را در حال سقوط از آسمان ببينند مى گويند ابرى متراكم است (سوره الطور آیه ۴۴)
َفُتِحَتِ السَّمَاءُ فَكَانَتْ أَبْوَابًا ﴿۱۹﴾
و آسمان گشوده و درهايى [پديد] شود یا بصورت در های متعددی در آید (سوره النبا آیه ۱۹)
إِذَا السَّمَاءُ انْشَقَّتْ ﴿۱﴾
هنگامی که آسمان شکافته شود (سوره الانشقاق آیه ۱)
برخی مفسران قرآن و دانشمندان مسلمان ادعا میکنند که آیه ۳۷ سوره الرحمن سحابی گل رز را توصیف میکند که تصویر آن توسط تلسکوپ هابل تهیه شده است. اما این کاملا نادرست است چرا که با توجه به پیش فرض های مدل زمین کروی، سحابی گل سرخ میلیون ها سال قبل از زمین وجود داشته و ربطی به روز قیامت و شکافته شدن آسمان ندارد علاوه بر این سحابی های بی شمار دیگری نیز وجود دارند که به رنگ سرخ هستند و ارتباط این آیه با آن ها یا یکی از آن ها کاملا بی معنی است. خداوند در این آیه از روز حساب سخن میگوید. روزی که آسمان از هم شکافته شده و زمین به شدت میلرزد. این آیه بصورت کاملا مستقیم و شفاف درحال توصیف اوضاع قیامت است که در آن آسمان (السماء) شکافته میشود.
حال سوالی که باید از خود بپرسیم این است که اگر جسم جامدی بر فراز سرمان وجود ندارد، چرا خداوند در قرآن به شکافته شدن آن اشاره کرده است؟ حقیقت این است که آسمان جامدی بر فراز سرمان وجود دارد. مفسران هرطور شده میخواهند علم امروز را به قرآن ربط دهند یا به نوعی هرچه علم مدرن ادعا میکند آن ها آن را با هزار تفسیر به رای به قرآن بچسبانند درحالی که اصلا به این موضوع فکر نمیکنند که قرآن چیزی جدای از آنچه دروغ گویان و فریبکاران ادعا میکنند میگوید. قرآن حقیقت را میگوید. آن ها جای اینکه به دنبال کشف مباحث و چیز های جدید در قرآن و روایات باشند به زور هم که شده هرچه از اطراف میشوند را به قرآن ربط میدهند کافیست نام دانشمند و موضوع دهن پر کن باشد و دیگر هیچ.
موضوع دیگری که مطرح میشود این است که این آسمانی که خداوند و پیامبران و امامانش از آن سخن میگویند شامل دو بخش است. آسمان بالا و آسمان پایین. حال این دو چیستند؟
ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِيَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلْأَرْضِ ائْتِيَا طَوْعًا أَوْ كَرْهًا قَالَتَا أَتَيْنَا طَائِعِينَ ﴿۱۱﴾
سپس آهنگ [آفرينش] آسمان كرد و آن بخارى بود پس به آن و به زمين فرمود خواه يا ناخواه بياييد آن دو گفتند فرمانپذير آمديم (۱۱)
فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ﴿۱۲﴾
پس آنها را [به صورت] هفت آسمان در دو هنگام مقرر داشت و در هر آسمانى كار [مربوط به] آن را وحى فرمود و آسمان [اين] دنيا را به چراغها آذين كرديم و [آن را نيك] نگاه داشتيم اين است اندازه گيرى آن نيرومند دانا (سوره فصلت آیه ۱۱ و ۱۲)
همانطور که در بالا خواندید خداوند برای هر آسمان کاری را تنظیم کرد و آسمان دنیا یا پایین را با ستارگان زینت داد. این بدان معنیست که آسمان های بالا دارای ستاره نیستند و ستاره تنها در آسمان پایین یا السَّمَاءَ وجود دارد.
إِنَّ اللَّهَ یُمْسِكُ السَّماواتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولا وَلَئِنْ زالَتا إِنْ أَمْسَكَهُما مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كانَ حَلِیمًا غَفُورًا (۴۱)
همانا خدا آسمانها و زمین را نگاه می دارد تا نیفتند و اگر بیفتند غیر از خدا هیچ کس آن ها را نگاه نمی دارد.( سوره فاطر آیه ۴۱)
خَلَقَ السَّماواتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَها وَأَلْقى فِی الْأَرْضِ رَواسِیَ أَنْ تَمِیدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِیها مِنْ كُلِّ دابَّةٍ وَأَنْزَلْنا مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَنْبَتْنا فِیها مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِیمٍ (۱۰)
آسمانها را بى هيچ ستونى كه آن را ببينيد خلق كرد و در زمين كوههاى استوار بيفكند تا [مبادا زمين] شما را بجنباند و در آن از هر گونه جنبنده اى پراكنده گردانيد و از آسمان آبى فرو فرستاديم و از هر نوع [گياه] نيكو در آن رويانيديم (سوره لقمان آیه ۱۰)
اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ ﴿۲﴾
خدا [همان] كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برافراشت آنگاه بر عرش استيلا يافت و خورشيد و ماه را رام گردانيد هر كدام براى مدتى معين به سير خود ادامه مى دهند [خداوند] در كار [آفرينش] تدبير مى كند و آيات [خود] را به روشنى بيان مى نمايد اميد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين حاصل كنيد (سوره رعد ۲)
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ ﴿۶۵﴾
آیا ندانسته ای که خدا آنچه را در زمین است و [نیز] کشتی ها را که به فرمان او در دریا روانند، برای شما رام و مسخّر کرده است؟ و آسمان را نگه می دارد که بر زمین نیفتد مگر به اذن او؟ یقیناً خدا به همه مردم رؤوف و مهربان است.(سوره حج آیه ۶۵)
به سخنان حضرت علی (ع) در خطبه ۱ نهج البلاغه دقت کنید:
سپس خدای سبحان طبقات فضا را شکافت و اطراف آن را باز کرد و هوایِ به آسمان و زمین راه یافته را آفرید، و در آن آبی روان ساخت، آبی که امواج متلاطم آن شکننده بود، که یکی بر دیگری می نشست، آب را بر بادی طوفانی و شکننده نهاد و باد را به بازگرداندن آن فرمان داد و به نگهداری آب مسلّط ساخت و حدّ و مرز آن را به خوبی تعیین فرمود. فضا در زیر تند باد و آب بر بالای آن در حرکت بود. سپس خداوند سبحان طوفانی برانگیخت که آب را متلاطم ساخت و امواج آب را پی در پی در هم کوبید. طوفان به شدّت وزید و از نقطه ای دور دوباره آغاز شد. سپس به طوفان امر کرد تا امواج دریاها را به هر سو روان کند و بر هم بکوبد و با همان شدّت که در فضا وزیدن داشت، بر امواج آب ها حمله ور گردد تا از اوّل آن بر می داشت و به آخِرش می ریخت، و آب های ساکن را به امواج سرکش برگرداند. تا آن جا که آب ها روی هم قرار گرفتند و چون قلّه های بلند کوه ها بالا آمدند. امواج تند، کف های برآمده از آب ها را در هوای باز و فضای گسترده بالا برد، که از آن هفت آسمان را پدید آورد. آسمان پایین را چون موج مهار شده و آسمان های بالا را مانند سقفی استوار و بلند قرار داد، بی آن که نیازمند به ستونی باشد یا میخ هایی که آن ها را استوار کند. آن گاه فضای آسمان پایین را به وسیله نور ستارگان درخشنده زینت بخشید و در آن چراغی روشنایی بخش (خورشید)، و ماهی درخشان، به حرکت درآورد که همواره در مدار فلکی گردنده و برقرار و سقفی متحرّک و صفحه ای بی قرار، به گردش خود ادامه دهند.
دقت کنید. در آیات بالا خداوند فرمود آسمان ها (السماوات) دارای ستون نیستند (از نهج البلاغه میشود فهمید که منظور خداوند در قرآن السماوات بدون ستون است). همچنین حضرت علی (ع) آسمان (السماء) را نیز موج مهار شده ای از آب توصیف کرد که ستارگان در آن قرار دارند. دقت کنید در اینجا حقایق جالبی توسط حضرت علی و خداوند مطرح شده است که کاملا با یکدیگر همخوانی دارند.
همانطور که در بالا خواندید در آیه ۶۵ سوره حج و همچنین در آیه ۴۱ سوره الفاطر خداوند فرموده که آسمان ها و آسمان را نگه داشته که بر زمین نیوفتند. درواقع آسمان جسم جامدی است که امکان دارد بر زمین سقوط کند. (در روز قیامت فرو خواهد ریخت)
پس با توجه به آیات قرآن و خطبه حضرت علی (ع) در نهج البلاغه آسمان (السماء) تفاوت بسیاری با آسمان ها (السماوات) دارد. همچنین این شبهه ممکن است به وجود آید که در آیات ۱۱ و ۱۲ سوره فصلت همانطور که در بالا خواندید آسمان بخار مانند توصیف شده. دقت کنید این آیه درحال بیان اوضاع ابتدای خلقت است و آسمان در ابتدای خلقت دود مانند یا بخار مانند بوده است.
آسمان پایین حفاظت شده
قرآن اشاره میکند که آسمان پایین با ستارگان زینت شده تا از ورود شیاطین به آسمان ها جلوگیری کند. آن ها توسط شهاب ها از آسمان رانده میشوند:
فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِي يَوْمَيْنِ وَأَوْحَى فِي كُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِمَصَابِيحَ وَحِفْظًا ذَلِكَ تَقْدِيرُ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ﴿۱۲﴾
در اين هنگام آنها را به صورت هفت آسمان در دو روز آفريد، و آنچه را ميخواست در هر آسماني مقدر فرمود، و آسمان پائين را با چراغهاي (ستارگان) زينت بخشيديم و (با شهابها) از استراق سمع شياطين حفظ كرديم، اين است تقدير خداوند دانا.(سوره فصلت آیه ۱۲)
وَلَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ بُرُوجًا وَزَيَّنَّاهَا لِلنَّاظِرِينَ ﴿۱۶﴾
و به يقين ما در آسمان برجهايى قرار داديم و آن را براى تماشاگران آراستيم (۱۶)
وَحَفِظْنَاهَا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ رَجِيمٍ ﴿۱۷﴾
و آن را از هر شيطان رانده شده اى حفظ كرديم (۱۷)
إِلَّا مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ مُبِينٌ ﴿۱۸﴾
مگر آن كس كه دزديده گوش فرا دهد كه شهابى روشن او را دنبال مى كند (سوره الحجر آیات ۱۶ تا ۱۸)
إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْكَوَاكِبِ ﴿۶﴾
ما آسمان اين دنيا را به زيور اختران آراستيم (۶)
وَحِفْظًا مِنْ كُلِّ شَيْطَانٍ مَارِدٍ ﴿۷﴾
و [آن را] از هر شيطان سركشى نگاه داشتيم (۷)
لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى وَيُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جَانِبٍ ﴿۸﴾
[به طورى كه] نمى توانند به انبوه [فرشتگان] عالم بالا گوش فرا دهند و از هر سوى پرتاب مى شوند (۸)دُحُورًا وَلَهُمْ عَذَابٌ وَاصِبٌ ﴿۹﴾
با شدت به دور رانده مى شوند و برايشان عذابى دايم است (۹)
إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهَابٌ ثَاقِبٌ ﴿۱۰﴾
مگر كسى كه [از سخن بالاييان] يكباره استراق سمع كند كه شهابى شكافنده از پى او مى تازد (سوره الصافات آیات ۶ تا ۱۰)
حتی جنیان نیز نمیتوانند از آسمان خارج شوند:
وَأَنَّا لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا ﴿۸﴾
و ما آسمان را لمس کردیم و آن را پر از نگهبانان توانا و تيرهاى شهاب يافتيم (۸)
وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا﴿۹﴾
و در [آسمان] براى شنيدن به كمين مى نشستيم [اما] اكنون هر كه بخواهد به گوش باشد تير شهابى در كمين خود مى يابد (سوره جن آیه ۸ و ۹)
همه چیز بصورت واضح و شفاف بیان شده. نیازی به تفاسیر عجیب و غریب نیست چرا که قرآن به زبان ساده برای هدایت بشریت نازل شده است. متاسفانه مفسران امروز با توجه به علم مدرن، چیزی برای گفتن در باره آیات فوق ندارند درحالی که آن ها باید آگاه باشند که خداوند حقیقت را میگوید نه بنده ای که میتواند اشتباه کند یا دچار خطا شود و یا حتی دروغ بگوید.
یک بررسی سریع
أَفَلَمْ يَنْظُرُوا إِلَى السَّمَاءِ فَوْقَهُمْ كَيْفَ بَنَيْنَاهَا وَزَيَّنَّاهَا وَمَا لَهَا مِنْ فُرُوجٍ ﴿۶﴾
مگر به آسمان بالاى سرشان ننگريسته اند كه چگونه آن را ساخته و زينتش داده ايم و براى آن هيچ گونه شكافتگى نيست (سوره ق آیه ۶)
وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ ﴿۷﴾
سوگند به آسمان دارای پیوند های محکم و به هم تنیده (۷)
باتوجه به آیات بالا میشود نتیجه گرفت آسمان سیستمی بسته و مستحکم است که کسی توان ورود و خروج ندارد. اما با توجه به مدل زمین کروی، فضای لایتناهی ای پس از جو زمین وجود دارد که هیچ محدودیت و میزانی ندارد. قرآن تیر خلاص را میزند و همه چیز را بصورت شفاف بیان میکند.
پس در آفرینش خداوند تفکر کنید.
َأَنْتُمْ أَشَدُّ خَلْقًا أَمِ السَّمَاءُ بَنَاهَا ﴿۲۷﴾
آيا آفرينش شما دشوارتر است يا آسمانى كه [او] آن را بنا كرده است
رَفَعَ سَمْكَهَا فَسَوَّاهَا ﴿۲۸﴾
سقفش را برافراشت و آن را [به اندازه معين] درست كرد
وَأَغْطَشَ لَيْلَهَا وَأَخْرَجَ ضُحَاهَا ﴿۲۹﴾
و شبش را تيره و روزش را آشكار گردانيد
وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا ﴿۳۰﴾
و پس از آن زمين را با غلتانيدن گسترد (به معنای گتسرانیده شدن زمین می باشد نه چرخش زمین)
وَالْجِبَالَ أَرْسَاهَا ﴿۳۲﴾
و كوهها را لنگر آن گردانيد (لنگر برای ثابت کردن کشتی در آب استفاده میشود درواقع قرآن به این حقیقت اشاره کرده که کوه ها لنگر زمین هستند و آن را ثابت و بی حرکت کرده اند)
نتیجه
- -آسمان جامد است
- -آسمان سخت و مستحکم است
- -آسمان با آب پر شده است
- -ستارگان درون آب و آسمان اول قرار دارند
- -آسمان سقف حفاظت شده و محفوظی است
- -آسمان دارای در است
- -آسمان در روز قیامت شکافته شده و از جای کنده میشود
نتیجه نهایی این است که بر فراز سرمان یک آسمان جامد وجود دارد. آسمان زیرین ثابت است و چرخشی ندارد اما آسمان بالا دارای تحرک است و با چرخش آب های و ستارگان را با خود میچرخاند. آخرین نتیجه این است که بشر نمیتواند از زمین خارج شود.
در سوره اعراف آیات ۲۴ و ۲۵ میخوانیم:
قَالَ اهْبِطُوا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَکُمْ فِی الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِینٍ ﴿۲۴﴾
فرمود فرود آیید که بعضى از شما دشمن بعضى [دیگر]ید و براى شما در زمین تا هنگامى [معین] قرارگاه و برخوردارى است (۲۴)
قَالَ فِیهَا تَحْیَوْنَ وَفِیهَا تَمُوتُونَ وَمِنْهَا تُخْرَجُونَ ﴿۲۵﴾
فرمود در آن(زمین) زندگى مى کنید و در آن مى میرید و از آن برانگیخته خواهید شد (۲۵)
آیات بالا اشاره بسیار جالبی به این موضوع دارند که هیچ بشری هرگز از زمین خارج نمیشود. شما در همین زمین به دنیا می آیید و در همین زمین روزی خواهید مرد.
همچنین در آیه ۳۳ سوره الرحمن میخوانیم:
یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنِ اسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطَارِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ فَانْفُذُوا لَا تَنْفُذُونَ إِلَّا بِسُلْطَانٍ ﴿۳۳﴾
اى گروه جنیان و انسیان اگر مى توانید از کرانه هاى آسمانها و زمین به بیرون رخنه کنید پس رخنه کنید [ولى] جز با [به دست آوردن] تسلطى رخنه نمى کنید (۳۳)
تفاسیر روایی اهل بیت علیهم السلام درخصوص زمین تخت و گنبد آسمان :
تفسیر آیه : و الی الارض کیف سطحت / تفسیر روایی برای آیات سوره غاشیه – اثبات زمین تخت با آیات قرآن
زمین تخت در قرآن (دحاها – ذلولا – لموسعون – سقف آسمان – یکور – سطحت – فراشا)
